Ένα πρωινό, αφού ο Μαχαράτζ ανέβηκε τη σκάλα που οδηγούσε στο ανώγειο δωμάτιό του, άρχισε να μιλάει πριν καλά καλά καθίσει. Ήδη είχαν συγκεντρωθεί μερικοί επισκέπτες, αλλά δεν τους έδωσε προσοχή.
Κάποιος από το σπίτι προφανώς είχε παραπονεθεί στον Μαχαράτζ για την ασυνέπεια κάποιου άλλου, που δεν είχε καταφέρει να κάνει κάτι στην ώρα του. Έτσι ο χρόνος έγινε το θέμα της ομιλίας του. Άρχισε απότομα, παρατηρώντας ότι πολλοί άνθρωποι εκλαμβάνουν το χρόνο σα να είναι κάποιο 'πράγμα' - κατιτί ξέχωρο από τους ίδιους, κατιτί διά μέσου του οποίου αυτοί, ως ατομικές υπάρξεις, πρέπει να περάσουν. Αυτή η ιδέα είναι εντελώς εσφαλμένη.
Απευθυνόμενος στους παρευρισκομένους είπε: Η όλη ιδέα που έχετε για το χρόνο είναι ότι γεννηθήκατε στο παρελθόν, ότι τώρα είστε στο παρόν (αν και, για να μιλήσουμε με ακρίβεια, δεν υπάρχει 'παρόν' καθαυτό, γιατί το 'παρόν' ποτέ δεν παραμένει ακίνητο!) και ότι μεγαλώνετε μέσα στο άγνωστο μέλλον. Σκεφτήκατε ποτέ σας πόσο παραπλανητική είναι αυτή η εικόνα; Υπάρχει πράγματι κάποιο παρελθόν-παρόν-μέλλον με την αντικειμενική σημασία; Το 'παρελθόν' έχει περάσει ανεπιστρεπτί και το 'μέλλον' μπορείτε να το γνωρίσετε, μόνον όταν γίνει παρόν- παρελθόν και σβήσει σε ανάμνηση. Επομένως, θα έπρεπε να είναι ξεκάθαρο ότι ο 'χρόνος' στη ζωή σας δεν έχει αντικειμενική ύπαρξη και γι' αυτό δεν μπορεί ν' αναλυθεί υλικά!
Ο Μαχαράτζ συνέχισε: Ποια σχέση, λοιπόν, έχετε με το χρόνο; Ο χρόνος σάς αφορά, μόνο εφόσον δηλώνει διάρκεια, ένα διάστημα μέτρησης, μια έννοια. Η διάρκεια υποδηλώνει χρονικότητα, η οποία είναι όρος εκ των ων ουκ άνευ για όλα τα φαινόμενα, συμπεριλαμβανομένων όλων των 'εσύ' και 'εγώ'. Έτσι αυτό που φαίνεστε να είστε, αυτό που λόγω της εξάρτησης σας νομίζετε πως είστε αλλά δεν είστε, είναι χρονικό. Όμως αυτό που εσείς είστε ως Ενσυνείδητη Παρουσία (και ο γνώστης αυτής της συνείδησης) είναι άχρονο. Το 'παρελθόν' είναι μόνο μια ανάμνηση και το 'μέλλον' μόνο μια ελπίδα. Είναι μόνο το 'παρόν', το τώρα, που σημαίνει κάτι για μας, επειδή η παρουσία είναι αυτό που είμαστε ως κάτι το άχρονο.
Αναρωτιέμαι, είπε ο Μαχαράτζ, αν καταλαβαίνετε τι λέω. Έχετε συλλάβει τη σημασία αυτών που είπα; Ουσιαστικά αυτό που είπα είναι ότι εσείς είστε ο χρόνος: Aυτό που νομίζετε ότι είστε είναι διάρκεια, χρόνος αυτό που είστε υποκειμενικά είναι άχρονο. Σας παραξενεύει όταν σας λένε ότι αυτό που νομίζετε πως είστε είναι χρόνος; Ως ένα φαινομενικό αντικείμενο, δεν 'είστε' ο χρόνος - το ποτάμι του χρόνου που κυλάει από τη νηπιακή στη γεροντική ηλικία, από τη γέννηση στο θάνατο, από τη δημιουργία στην καταστροφή, όπως κάθε άλλο εκδηλωμένο φαινόμενο; Αυτό που νομίζετε ότι είστε (ο ψυχοσωματικός μηχανισμός) βρίσκεται πάντα σε κίνηση, ακόμη και στον ύπνο κινείται προς τον ξύπνο, για τον απλό λόγο ότι η συνείδηση, η φύση της οποίας είναι κίνηση, δε θα σας επιτρέψει να παραμείνετε ακίνητοι. Αυτή η συνεχής 'δράση' γίνεται το περιβόητο Κάρμα μονάχα εξαιτίας της ταύτισης με τη φυσική μορφή, διά της οποίας αναλαμβάνετε την ευθύνη των φαινομενικών πράξεων, καθώς επίσης και των συνεπειών τους. Καθεμιά τέτοια φαινομενική πράξη εκτείνεται στο χώρο/χρόνο, για να γίνει αντιληπτή στην εκδήλωση, και μ' αυτό τον τρόπο γίνεται 'συμβάν'.
Ολάκερος ο φαινομενικός κόσμος αντιπροσωπεύει εκατομμύρια 'εσύ'. Και το σύνολο όλων αυτών των πράξεων — συμβάντων, όλων των 'εσύ', παρουσιάζει τον κόσμο εν δράσει. Η λέξη 'γέννηση' θα 'πρεπε, στην πραγματικότητα, ν' αναφέρεται στο χρόνο, γιατί αν δε γεννιόταν η διάρκεια (αναπόσπαστη από το 'χώρο'), η εκδήλωση και η αντίληψη δε θα μπορούσαν νά λάβουν χώρα. Νομίζετε ότι εσείς γεννηθήκατε, αλλά αυτό που γεννήθηκε ήταν η διάρκεια, μέσα στην οποία εσείς ως αντικείμενα γίνατε αντιληπτοί.
Στο επίπεδο της σχετικότητας, καθετί πρέπει να έχει ένα αλληλένδετο ταίρι, για να έχει μια εννοιολογική (αν όχι αντικειμενική) ύπαρξη, όμως όλ' αυτά τα αλληλένδετα ζεύγη, όπως φως και σκοτάδι, γνώση και άγνοια, καλό και κακό κτλ., αιώνια χωριστά στη σύλληψη, επανενώνονται αδιάσπαστα όταν αλληλοαναιρούμενα τεθούν το ένα επί του άλλου. Επίσης αυτά που φαινομενικά συλλαμβάνονται ως αντίθετα, ο Χρόνος και το Άχρονο, ξαναενώνονται, στην αμοιβαία τους αναίρεση του σχετικού, που είναι η πληρότητα, το ολόκληρο (ορθότητα!) Είναι αυτή η βασική, ουσιαστική ενότητα, που είναι η αληθινή προοπτική. Εάν χάσετε αυτή την προοπτική, χάνετε και την ισορροπία σας και πέφτετε στην άβυσσο της Maya.
Ό,τι κι αν σκεφθούμε ή πούμε για το Άχρονο Απόλυτο, κατέληξε ο Μαχαράτζ, θα 'ταν μόνο εννοιολογικό, απλώς μια ένδειξη, ένας υπαινιγμός, ο οποίος δε θα μπορούσε προφανώς να μας αποκαλύψει ποτέ τι είναι το άχρονο, επειδή αυτό είναι που είμαστε. Το μόνο που μπορούμε να πούμε είναι: Είμαι εδώ και τώρα, το 'εδώ' όντας στην απουσία του χώρου και το 'τώρα' όντας στην απουσία του χρόνου. Το να λέμε ακόμα κι αυτό είναι ίσως πάρα πολύ. Δεν είναι αυτό που λέγεται, ούτε αυτό που ακούγεται που έχει σημασία. Αυτό που έχει σημασία είναι η άμεση ενόραση του γεγονότος.
Nisargadatta Maharaj