Πολύ λίγοι σκηνοθέτες έχουν αφήσει τόσο ανεξίτηλο το αποτύπωμά τους στον κινηματογράφο όσο ο Φεντερίκο Φελίνι. Σήμερα συμπληρώνονται εκατό χρόνια από τη γέννησή του. Τι είναι αυτό που τον έκανε ξεχωριστό;
Δεν δούλεψε ποτέ στο εξωτερικό. Ο Φεντερίκο Φελίνι γεννήθηκε στις 20 Ιανουαρίου 1920 στο Ρίμινι και δεν θέλησε ποτέ να εγκαταλείψει την πατρίδα του. Η πόλη που αγάπησε τόσο όσο το Ρίμινι ήταν η Ρώμη. Στις δυο αυτές πόλεις διαμόρφωσε τους κινηματογραφικούς του χαρακτήρες και ανακάλυψε την κινηματογραφική του ταυτότητα.
Ξεκίνησε ως γελοιογράφος στο τέλος της δεκαετίας του 1930. Στη συνέχεια έγραφε κείμενα για το ραδιόφωνο και αργότερα συνέχισε ως σεναριογράφος. Συμμετείχε στη συγγραφή του σεναρίου «Ρώμη-μια ανοιχτή πόλη» (1945), μια κλασική ταινία του ιταλικού νεορεαλισμού του Ρομπέρτο Ροσελίνι και αμέσως ήταν υποψήφιος για Όσκαρ. Ακολούθησαν στην πορεία της καριέρας του άλλες οχτώ υποψηφιότητες για Όσκαρ και τέσσερα Όσκαρ στην κατηγορία «καλύτερης ξένης ταινίας».
Πέντε χρόνια αργότερα γύρισε την πρώτη του ταινία «Φώτα του Βαριετέ» μαζί με τον σκηνοθέτη Αλμπέρτο Λατούντα. Ακολουθεί το ένα αριστούργημα μετά το άλλο. Οι ταινίες του είναι ασπρόμαυρες. Οι άνθρωποι του περιθωρίου βρίσκονται στο επίκεντρο αλλά σε αντίθεση με τους υπόλοιπους συναδέλφους του σκηνοθέτες, που υπηρετούν πιστά τον νεορεαλισμό, εκείνος προσθέτει στοιχεία ποίησης, φαντασίας, παραμυθιού και μαγείας στις ταινίες του.
Η πρώτη παγκόσμια επιτυχία του είναι το Λα Στράντα (1954). Οι άνθρωποι του τσίρκου, οι κλόουν, οι μάγοι γίνονται το σήμα κατατεθέν του. Τα έργα του Φελίνι είναι μια υπενθύμιση της χαράς και της παιδικής ηλικίας. Ο κόσμος των μικροαπατεώνων, των μικροεγκληματιών αναμειγνύεται με τον κόσμο των γυναικών: αγίες και πόρνες, μητέρες και αμαρτωλές. Ο Φελίνι ήταν ο σκηνοθέτης των γυναικών αλλά και των ανδρών που αναζητούσαν νόημα στη ζωή τους.
Όσκαρ και Χόλυγουντ
Το «8 ½» ήταν η μεγάλη αυτοβιογραφική του ταινία και ήταν έγχρωμη. Ένας σκηνοθέτης που βρίσκεται σε κρίση και τα διλήμματα που τον ταλανίζουν. Με την ταινία αυτή εγκαινιάζεται και μια νέα κινηματογραφική γραφή. Πιο αποσπασματική και πιο παιχνιδιάρικη.
Ο Φελίνι κατάφερε να κάνει με τις εικόνες του έναν σπουδαίο κινηματογράφο. Σε αυτό συνέβαλε και το γεγονός ότι συνήθισε να δουλεύει συχνά με τους ίδιους ανθρώπους που εμπιστευόταν και θαύμαζε. Τη σύζυγό του Τζουλιέτα Μασίνα αλλά και τον Μαρτσέλο Μαστρογιάννι. Χρησιμοποιούσε λίγους και εκλεκτούς καμεραμέν ενώ η εξαιρετική πάντα μουσική του Νίνο Ρότα τις έκανε ακόμα πιο ξεχωριστές. Γίνεται λόγος για την κινηματογραφική οικογένεια του Φελίνι, η οποία όμως κατάφερε να βγει από τα στενά όριά της και να κάνει ιστορίες που αφορούν μέχρι και σήμερα ολόκληρο τον κόσμο.
Κανένας άλλος μη αγγλόφωνος σκηνοθέτης δεν πήρε τόσα πολλά Όσκαρ. Το Χόλυγουντ έστρωσε πολλές φορές το κόκκινο χαλί για τον Φελίνι και τον προσκάλεσε άλλες τόσες να κάνει τις ταινίες του εκεί. Ο ίδιος όμως αρνούνταν πεισματικά.
Ο θάνατός του το 1993 ήταν γεγονός εθνικής εμβέλειας για την Ιτάλια, στην οποία άφησε μια σπουδαία κινηματογραφική κληρονομιά.
Γιόχεν Κύρτεν Επιμέλεια: Μαρία Ρηγούτσου/dw.com