Στις 10 Νοεμβρίου 1989 υπήρξε μια μεγάλη ηλιακή έκλαμψη.
Αυτή δημιούργησε μια στεμματική εκτίναξη μάζας ή ηλιακή καταιγίδα που έφτασε στη Γη στις 13 Νοεμβρίου, προκαλώντας διακοπές ρεύματος και άλλες ζημιές συνολικού ύψους περίπου 2 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Οι ζημιές προκλήθηκαν κυρίως στις υποδομές-ενέργεια, επικοινωνίες και μεταφορές. Το 1859, υπήρξε μια πολύ μεγαλύτερη ηλιακή έκλαμψη.
Σήμερα εξαρτόμαστε πολύ περισσότερο από τις υποδομές απ' ό,τι το 1989, με μεγάλες διαδρομές εφοδιασμού και κρίσιμη εξάρτηση από το Διαδίκτυο, το οποίο αγγίζει σχεδόν όλες τις πτυχές της ζωής μας, οπότε ένα γεγονός όπως η έκλαμψη του 1989 θα μας έβλαπτε πιθανώς πολύ περισσότερο. Μια επανάληψη της έκλαμψης του 1859 θα ήταν εξαιρετικά σοβαρή. Η ζημιά θα ανερχόταν σε περίπου 2 τρισεκατομμύρια δολάρια και θα χρειαζόταν μήνες για να αποκατασταθεί.
Η απώλεια του Διαδικτύου ακόμη και για μια ημέρα θα ήταν πολύ σοβαρή. Επομένως, πρέπει να έχουμε κάποιου είδους σχέδιο για το μέλλον ώστε να ελαχιστοποιήσουμε τις επιπτώσεις της ηλιακής δραστηριότητας και να επιταχύνουμε την ανάκαμψη. Το πρώτο βήμα είναι να εκτιμήσουμε ποια είναι η μεγαλύτερη ηλιακή έκρηξη που είναι πιθανό να έχουμε. Τέτοια γεγονότα ονομάζονται "μαύροι κύκνοι". Μπορεί να είναι πολύ σπάνια, αλλά οι συνέπειες είναι τόσο σοβαρές που δεν μπορούμε να αποκλείσουμε την πιθανότητα να συμβεί ένα από αυτά.
Οι ηλιακές εκλάμψεις και οι στεμματικές εκτοξεύσεις μάζας παράγονται από τάσεις και αστάθειες στα μαγνητικά πεδία του Ήλιου. Τα αστέρια είναι σφαίρες πλάσματος: ύλη τόσο καυτή που τα άτομα χάνουν μερικά ή και όλα τα ηλεκτρόνιά τους. Όταν προσθέτουμε το πλάσμα στα μαγνητικά πεδία έχουμε κάτι που μοιάζει μάλλον με καουτσούκ ή ελαστικό.Αυτό το υλικό, που συχνά αναφέρεται ως "μαγνητόπλασμα", μπορεί να συμπιεστεί, να τεντωθεί, να διατμηθεί ή να συστραφεί. Ακριβώς όπως αποθηκεύουμε ενέργεια σε ένα λάστιχο συστρέφοντάς το ή τεντώνοντάς το, παραμορφώνοντας το μαγνητόπλασμα αποθηκεύουμε ενέργεια σε αυτό.
Στον Ήλιο, η συνεχής αναταραχή του υλικού αποθηκεύει τεράστια ποσά ενέργειας σε βρόχους, φυσαλίδες, σχοινιά και φύλλα μαγνητόπλασματος - ενέργεια αξίας εκατομμυρίων βομβών υδρογόνου ή και περισσότερο. Τις περισσότερες φορές συμβαίνει κάποιου είδους μη καταστροφική ανακούφιση από το στρες, αλλά μερικές φορές αυτό δεν είναι δυνατό. Τότε, όπως ακριβώς μια ελαστική ταινία που σπάει απελευθερώνει όλη την αποθηκευμένη της ενέργεια σε μια στιγμή, όλη η αποθηκευμένη ενέργεια σε έναν στρεβλό όγκο μαγνητόπλασματος μπορεί να απελευθερωθεί σε δευτερόλεπτα.
Κάπου στην παραμορφωμένη δομή η πίεση γίνεται υπερβολική, πυροδοτούνται αστάθειες και τα μαγνητικά πεδία σπάνε. Η αστάθεια εξαπλώνεται ταχύτατα μέχρι να υπάρξει μια τεράστια έκρηξη, η οποία παράγει ακτινοβολία υψηλής ενέργειας, δέσμες επιταχυνόμενων σωματιδίων και συχνά εκτινάσσει ένα μεγάλο κομμάτι ηλιακού υλικού στο διάστημα με ταχύτητα χιλιάδων χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο. Αυτό το κομμάτι υλικού, γνωστό ως στεμματική εκτίναξη μάζας ή ηλιακή καταιγίδα, μαζί με την ακτινοβολία και τα σωματίδια είναι αυτά που προκαλούν δυνητικά μεγάλες βλάβες στις υποδομές της Γης.
Πόσο μεγάλα μπορούν να γίνουν αυτά τα γεγονότα; Η εξέταση των παρελθόντων αρχείων ηλιακής δραστηριότητας δεν βοηθάει, διότι μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα δεν ήμασταν ευάλωτοι σε κακή ηλιακή συμπεριφορά. Ευτυχώς υπάρχει και μια άλλη δυνατότητα. Μπορούμε να παρατηρήσουμε τις εκλάμψεις που λαμβάνουν χώρα σε άλλα αστέρια και να συλλέξουμε πολλά δεδομένα.
Η εξέταση αστέρων όλων των τύπων υποδηλώνει ότι το άστρο μας μπορεί περιστασιακά να παράγει μια έκλαμψη πολύ μεγαλύτερη από το γεγονός του 1859. Ωστόσο, μπορούμε να παρηγορηθούμε γνωρίζοντας ότι οι άνθρωποι και οι πρόγονοί μας περιπλανώνται στη Γη εδώ και ίσως ένα ή δύο εκατομμύρια χρόνια, ενώ τα έμβια όντα για πολύ περισσότερο. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου πρέπει να υπήρξαν περίοδοι πολύ κακής ηλιακής συμπεριφοράς, και εμείς είμαστε ακόμα εδώ.
Η ηλιακή δραστηριότητα αποτελεί ελάχιστη ή και καθόλου άμεση απειλή για εμάς. Ο κίνδυνος προέρχεται από την αυξανόμενη εξάρτησή μας από την ευάλωτη τεχνολογία.
Είναι απίθανο να μπορέσουμε ποτέ να αποφύγουμε εντελώς τις επιπτώσεις της υψηλής ηλιακής δραστηριότητας, αλλά γνωρίζουμε αρκετά ώστε να προβλέψουμε ποιες θα είναι οι περισσότερες από αυτές, να προετοιμαστούμε γι' αυτές και να προσπαθήσουμε να ελαχιστοποιήσουμε τον χρόνο αποκατάστασης.
Ίσως μια βασική ανάγκη είναι να μειώσουμε την εξάρτησή μας από ευάλωτες τεχνολογίες. Ίσως να απολαμβάναμε πραγματικά μερικές ημέρες χωρίς το Διαδίκτυο. .
---
- Μετά το ηλιοβασίλεμα, η Αφροδίτη βρίσκεται πολύ χαμηλά στα νοτιοδυτικά και ο Δίας και ο Κρόνος χαμηλά στα νότια.
- Η Σελήνη θα είναι νέα στις 6 Οκτωβρίου.