Το χταπόδι είναι ένα εξαιρετικό πλάσμα - και όχι μόνο λόγω των οκτώ άκρων του, τριών καρδιών, μπλε αίματος, ψεκασμού μελανιού, χωρητικότητας καμουφλάζ και του τραγικού γεγονότος ότι πεθαίνει μετά το ζευγάρωμα...
Μια μελέτη από ερευνητές στη Βραζιλία που δημοσιεύθηκε την Πέμπτη δείχνει ότι αυτό το ζώο, που ήδη θεωρείται ίσως το πιο έξυπνο ασπόνδυλο, βιώνει δύο μεγάλες εναλλασσόμενες καταστάσεις ύπνου που είναι παρόμοιες με αυτές του ανθρώπου - και μάλιστα μπορεί να ονειρεύεται.
Τα ευρήματα, ανέφεραν οι ερευνητές, παρέχουν νέα στοιχεία ότι το χταπόδι διαθέτει μια πολύπλοκη και εξελιγμένη νευροβιολογία που βασίζεται σε ένα εξίσου εξελιγμένο ρεπερτόριο συμπεριφοράς, ενώ προσφέρει επίσης ευρύτερη εικόνα για την εξέλιξη του ύπνου, μια κρίσιμη βιολογική λειτουργία.
Τα χταπόδια στο παρελθόν ήταν γνωστό ότι βίωναν τον ύπνο και άλλαζαν χρώματα ενώ κοιμόταν. Στη νέα μελέτη, οι ερευνητές παρατήρησαν ένα είδος που ονομάζεται Octopus insularis σε εργαστηριακό περιβάλλον. Διαπίστωσαν ότι αυτές οι αλλαγές χρώματος σχετίζονται με δύο διαφορετικές καταστάσεις ύπνου: «ήσυχο ύπνο» και «ενεργό ύπνο».
Κατά τη διάρκεια «ήσυχου ύπνου», το χταπόδι παραμένει ακίνητο, με ανοιχτόχρωμο δέρμα και μάτια που συστέλλονται σε μια σχισμή. Κατά τη διάρκεια του «ενεργού ύπνου», αλλάζει δυναμικά το χρώμα και την υφή του δέρματος και κινεί και τα δύο μάτια ενώ συστέλλεται το σώμα του, με μυϊκές συσπάσεις.
Ένας επαναλαμβανόμενος κύκλος παρατηρήθηκε κατά τη διάρκεια του ύπνου. Ο «ήσυχος ύπνος» συνήθως διήρκεσε επτά λεπτά. Ο επόμενος «ενεργός ύπνος» συνήθως κράτησε λιγότερο από ένα λεπτό.
Φαίνεται ανάλογο, ανέφεραν οι ερευνητές, με την εναλλασσόμενη «ταχεία κίνηση των ματιών», ή το REM και τη «μη ταχεία κίνηση των ματιών», ή το μη-REM, καταστάσεις ύπνου που βιώνουν οι άνθρωποι, καθώς και άλλα θηλαστικά, πουλιά και ερπετά .
Τα έντονα όνειρα εμφανίζονται κατά τη διάρκεια του ύπνου REM, καθώς τα μάτια ενός ατόμου κινούνται γρήγορα, η αναπνοή γίνεται ακανόνιστη, ο καρδιακός ρυθμός αυξάνεται και οι μύες παραλύονται για να μην πραγματοποιήσουν τα όνειρα. Ο ύπνος χωρίς REM διαθέτει περισσότερο βαθύ ύπνο και λιγότερΑ όνειρα
Η επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Sylvia Medeiros δήλωσε ότι τα ευρήματα δείχνουν ότι τα χταπόδια μπορεί να ονειρεύονται ή να βιώνουν κάτι παρόμοιο.
"Εάν τα χταπόδια όνειρεύονται πράγματι, είναι απίθανο να βιώσουν πολύπλοκες συμβολικές πλοκές όπως εμείς", δήλωσε η Sylvia Medeiros, διδακτορικός φοιτητής νευροεπιστήμης στο Ινστιτούτο Εγκεφάλου του Ομοσπονδιακού Πανεπιστημίου του Ρίο Γκράντε Ντο Νόρτε.
"Ο "ενεργός ύπνος" στο χταπόδι έχει πολύ μικρή διάρκεια, συνήθως από λίγα δευτερόλεπτα έως ένα λεπτό. Εάν κατά τη διάρκεια αυτής της κατάστασης υπάρχει όνειρο, θα πρέπει να μοιάζει περισσότερο με μικρά βίντεο κλιπ ή ακόμα και GIF", πρόσθεσε.
Οι επιστήμονες αναζητούν μεγαλύτερη κατανόηση της προέλευσης και της εξέλιξης του ύπνου.
Επειδή ο τελευταίος κοινός πρόγονος σπονδυλωτών, συμπεριλαμβανομένων των ανθρώπων, και τα κεφαλόποδα, συμπεριλαμβανομένων των χταποδιών, έζησαν περισσότερο από μισό δισεκατομμύριο χρόνια πριν, φαίνεται απίθανο τα παρόμοια πρότυπα ύπνου τους να έχουν δημιουργηθεί πριν από την εξελικτική τους απόκλιση, ανέφεραν οι ερευνητές.
Αυτό θα σήμαινε, πρόσθεσαν, ότι αυτό το παρόμοιο πρότυπο ύπνου προέκυψε ανεξάρτητα στις δύο ομάδες, ένα φαινόμενο που ονομάζεται «συγκλίνουσα εξέλιξη».
"Η διερεύνηση του ύπνου και των ονείρων στο χταπόδι μας δίνει πλεονέκτημα για την ψυχολογική και νευροβιολογική σύγκριση με τα σπονδυλωτά, καθώς το χταπόδι διαθέτει αρκετά εξελιγμένα γνωστικά χαρακτηριστικά που εμφανίζονται μόνο σε ορισμένα σπονδυλωτά είδη αλλά με μια πολύ διαφορετική αρχιτεκτονική του εγκεφάλου", δήλωσε συν-συγγραφέας της μελέτης Sidarta Ribeiro, ιδρυτής του Brain Institute.
Η Ribeiro σημείωσε ότι προηγούμενες μελέτες έδειξαν ότι τα χταπόδια, με το πιο συγκεντρωτικό νευρικό σύστημα οποιουδήποτε ασπόνδυλου, διαθέτουν εξαιρετικές μαθησιακές ικανότητες, όπως χωρική και κοινωνική μάθηση, καθώς και δυνατότητες επίλυσης προβλημάτων .
"Η κατανόηση του τρόπου με τον οποίο οι οργανισμοί τόσο διαφορετικοί όσο οι άνθρωποι και τα χταπόδια μπορούν να μοιράζονται θεμελιώδη χαρακτηριστικά, όπως ο κύκλος ύπνου, ανοίγει νέους δρόμους για τη διερεύνηση της γνώσης των ζώων και για την κατανόηση των γενικών αρχών που διαμόρφωσαν τον σχεδιασμό του εγκεφάλου σε αυτές τις ομάδες εξαιρετικά ευφυών ζώων" είπε η ερευνήτρια.
reuters