Μέσα στην ελληνική μυθολογία, ο Τειρεσίας έπαιξε το ρόλο του διηγηματολόγου, παρά την τύφλωσή του. Ήταν πολύ σημαντικός για την ανάπτυξη πολλών μύθων, όπως του Νάρκισσου.
Ο μύθος του Τειρεσία είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον λόγω της προσέγγισής του στη σεξουαλικότητα. Σχετικά με τη διόραση, μιλάμε για μια ιστορία που μιλάει επίσης για την τρανσεξουαλικότητα, τη γυναικεία ευχαρίστηση και το voyeurism, που θα ήταν στενά συνδεδεμένη με το περίφημο Οιδιπόδειο σύμπλεγμα
Ο Τειρεσίας ήταν ο σημαντικότερος σοφιστής στην ελληνική μυθολογία , εμφανιζόμενος σε διάφορα επεισόδια σε έργα γραμμένα από διαφορετικούς συγγραφείς. Η φιγούρα του χρησιμοποιήθηκε ακόμη και σε μεταγενέστερα έργα, μερικά από αυτά σύγχρονα.
Ίσως το πιο προφανές χαρακτηριστικό του Τειρεσία ήταν η τύφλωσή του. Ήταν τυφλός, και μάλιστα μπορούσε να δει το μέλλον. Έτσι οι Έλληνες είδαν την τελική έννοια της τραγωδίας . Παράδοξες καταστάσεις, χωρίς διέξοδο, στις οποίες ένα δώρο υπονοούσε πάντα τιμωρία και αντίστροφα.
Η προέλευση του μύθου του
Ο τυφλός Τειρεσίας, ο πιο φημισμένος μάντης της εποχής στην Ελλάδα, ήταν εκείνος που ζήτησε ακρόαση από τον Οιδίποδα.
Λέγεται ότι ο Τειρεσίας τυφλώθηκε από τη Αθηνά, επειδή την είδε τυχαία γυμνή την ώρα που λουζόταν, μετά όμως συγκινήθηκε τόσο από τις ικεσίες της μητέρας του Τειρεσία, ώστε απέσπασε από την αιγίδα της το φίδι Εριχθόνιο και το πρόσταξε: "Καθάρισε τα αφτιά του Τειρεσία με τη γλώσσα σου για να καταλαβαίνει τη λαλιά των προφητικών πουλιών".
Μια άλλη εκδοχή, αναφέρει ότι, ο Τειρεσίας σε ένα περίπατό του στο όρος Κυλλήνη παρακολούθησε δύο φίδια που ζευγάρωναν. Όταν τα φίδια του επιτέθηκαν εκείνος τα χτύπησε με το ραβδί του σκοτώνοντας το θηλυκό. Τότε μεταμορφώθηκε ο ίδιος σε γυναίκα και έγινε ξακουστή εταίρα. Επτά χρόνια αργότερα όμως, στο ίδιο μέρος, είδε πάλι δυο φίδια που ζευγάρωναν και επειδή αυτή τη φορά σκότωσε το αρσενικό, ξανάγινε άνδρας.
Άλλοι πάλι υποστηρίζουν ότι όταν η Αφροδίτη και οι τρεις Χάριτες - η Πασιθέα, η Καλή και η Ευφροσύνη - διαφώνησαν για το ποια από όλες ήταν η πιο όμορφη, η Αφροδίτη τον μεταμόρφωσε σε γριά. Η Καλή όμως τον πήγε στην Κρήτη όπου του χάρισε υπέροχους βοστρύχους. Μετά από μερικές ημέρες, η Ήρα άρχισε να κατηγορεί τον Δία για τις πολυάριθμες απιστίες του. Εκείνος απολογήθηκε λέγοντας ότι έτσι κι αλλιώς όταν πλαγιάζει μαζί της, αυτή απολαμβάνει περισσότερο.
Οι γυναίκες βεβαίως απολαμβάνουν πολύ περισσότερο στην ερωτική πράξη από τους άντρες, υποστήριξε.
Κουταμάρες! φώναξε η Ήρα, ξέρεις πολύ καλά ότι συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο.
Η τρανσεξουαλικότητα του Τειρεσία
Κλήθηκε λοιπόν ο Τειρεσίας, να λύσει τη διαφωνία που είχαν ο Δίας με τη σύζυγό του, την Ήρα, αφού οι δύο θεοί γνώριζαν ότι είχε υπάρξει διαδοχικά και άνδρας και γυναίκα. Το ερώτημα που του έθεσαν ήταν: «Ποιος ηδονίζεται περισσότερο κατά την ερωτική πράξη σεξ, ο άνδρας ή η γυναίκα;»
Τότε, ο Τειρεσίας απάντησε αδίστακτα: «Αν διαιρούσαμε την ηδονή σε μέρη δέκα, ένα θα έπαιρνε ο άντρας και εννιά η γυναίκα".
Η Ήρα θύμωσε τόσο πολύ με το σαρκαστικό χαμόγελο του Δία, ώστε τύφλωσε τον Τειρεσία (αυτό τουλάχιστον ισχυρίζεται για να δικαιολογήσει την τύφλωσή του η ψευδοησιόδειος Μελαμποδία). Ο Δίας τότε, για να τον αποζημιώσει, του έδωσε το χάρισμα της μαντικής και διάρκεια ζωής εφτά γενεών.
Προφητείες και καθαρμοί
Ως μάντης ο Τειρεσίας σχετίζεται με τον θεό της μαντικής Απόλλωνα αλλά και με τον Διόνυσο -ο θεός αυτός είναι και μάντης (Ευρ., Βάκχες 297). Ωστόσο, τη μαντική του ικανότητα την έχει από την Αθηνά ή από τον ίδιο τον Δία. Είναι συνδεδεμένος με τον Θηβαϊκό κύκλο, κυρίως με τους Λαβδακίδες, όπως ο Κάλχας με τον Τρωικό κύκλο και τους Ατρείδες. Στη Θήβα υπήρχε οιωνοσκοπείο του, ενώ μαντείο του βρισκόταν στον γειτονικό Ορχομενό.
1. Ο Τειρεσίας παρήγγειλε να καούν τα φίδια που ο Ηρακλής είχε πνίξει στην κούνια του, να πεταχτεί η στάχτη τους στον ποταμό και η κάμαρη να πλυθεί με αλμυρό νερό (Θεόκρ. Ειδύλλια, 24, 97-98). Θαλασσινό νερό χρησιμοποιούνταν κυρίως σε περιπτώσεις θανάτου και λοιμού, οπότε τα αποπλύματα πετιούνταν στη θάλασσα, για να μην υπάρχει περίπτωση κανείς να τα πατήσει.
2. Όταν ο Αμφιτρύωνας, ο σύζυγος της Αλκμήνης, επέστρεψε στη Θήβα, δεν βρήκε τη γυναίκα του διαχυτική απέναντί του, γιατί ακριβώς την προηγούμενη της είχε εμφανιστεί ο Δίας με τη μορφή του συζύγου της και κοιμήθηκαν μαζί. Ο Τειρεσίας του αποκάλυψε την ένωσή της με τον Δία. (Εικ. 234)
3. Κατά τον πόλεμο των Επτά επί Θήβαις, ο Τειρεσίας προφήτευσε ότι οι Θηβαίοι θα νικήσουν, αν ο Μενοικέας, ο γιος του Κρέοντα, προσφερθεί ως σφάγιο στον Άρη, όπως και έγινε.
4. Αργότερα, όταν οι Επίγονοι των Επτά εξεστράτευσαν εναντίον των Θηβών, ο Τειρεσίας συμβούλευσε τους Θηβαίους να στείλουν κήρυκα για διαπραγματεύσεις, αλλά οι ίδιοι να πάρουν γυναίκες και παιδιά και κρυφά να εγκαταλείψουν την πόλη.
5. Του αποδόθηκαν και μυθιστορηματικές προφητείες από μεταγενέστερους ποιητές, από τον Οβίδιο, λ.χ., που βάζει τη μητέρα του Νάρκισσου Λειριόπη να ρωτά τον μάντη πόσα χρόνια θα ζούσε το πανέμορφο παιδί της (Οβ., Μετ. 3.341-350). (Εικ. 1748, 1749)
Στην Αντιγόνη του Σοφοκλή με εξαιρετικό τρόπο δηλώνεται η σχέση του μάντη Τειρεσία με τον θεό της μαντικής και τοξοβόλο Απόλλωνα. Όπως ο θεός του με τα βέλη του αποδεκάτισε το στρατόπεδο των Αχαιών στην Τροία και τοξοβόλησε τα παιδιά της Νιόβης τιωρώντας την για την υπεροψία της απέναντι στη μητέρα του Λητώ, έτσι και ο Τειρεσίας, με το προσωπείο του τοξότη, αφήνει τοξεύματα-προφητείες.
Στις τραγωδίες Οιδίπους τύραννος και Αντιγόνη του Σοφοκλή με έξοχο τρόπο ο ποιητής δείχνει τον Τειρεσία να ταλαιπωρείται ως μάντης κακών και να προκαλεί την οργή του Οιδίποδα και του Κρέοντα, γιατί δεν αποκαλύπτει την αλήθεια στον πρώτο, για τις προφητείες του στον δεύτερο. Το ίδιο δυσάρεστος δείχνεται και στον Πενθέα, εγγονό του συγχορευτή του Κάδμου στα όργια του Διόνυσου, όταν ο νεαρός βασιλιάς, σαν άλλος Κρέων, ξεκινά να βασιλεύσει στη Θήβα με μιαν απαγόρευση· αρνείται ότι ο Διόνυσος είναι θεός και επιχειρεί να ελέγξει τις λατρευτικές εκδηλώσεις προς τιμήν του λοιδορώντας, φυλακίζοντας και στέλνοντας παντού κατασκόπους, ώστε να επιβάλει την τάξη, όπως εκείνος την εννοεί (Ευρ., Βάκχες). Και οι τρεις αποδίδουν τις προφητείες του Τειρεσία, καθόλου ευνοϊκές για τους ίδιους, στη φιλοχρηματία. (Εικ. 1849, 1850)
Μερικοί μύθοι του μάντη
Ο Τειρεσίας ήταν ο κύριος χαρακτήρας σε αρκετές από τις πιο σημαντικές ελληνικές ιστορίες. Πρόβλεψε ένα μαύρο μέλλον για τον Νάρκισσο. Όταν η μητέρα του Νάρκισσου τον ρώτησε για τη μοίρα του γιου της, ο τυφώνας πρόβλεψε ότι θα ζήσει για πολύ καιρό, αρκεί μην βγάλει τα μάτια του από πάνω του.
Αυτός ο ξεκάθαρος εμφανίζεται επίσης στην τραγωδία του Οιδίποδα. Αποφάσισε να τον συμβουλευτεί μετά από μια πληγή που κατέστρεψε τη Θήβα. Ο βασιλιάς συμβουλεύτηκε το Μαντείο των Δελφών και είπε ότι το κακό ήταν για τη δολοφονία του προηγούμενου βασιλιά, του Λάιου, και του επακόλουθου ακρωτηριασμού. Αν το έγκλημα δεν εξαντλείται, τότε η πανούκλα θα συνεχιστεί.
Ο Οιδίποδας δεν ήξερε ότι σκότωσε τον Λάιου , ο οποίος ήταν στην πραγματικότητα ο πατέρας του. Δεν γνώριζε επίσης ότι αργότερα παντρεύτηκε ακούσια τη μητέρα του. Έτσι, μια μέρα, έστειλε στον Τειρεσία να αποκαλύψει το όνομα του δολοφόνου του Λάιου.
Αρχικά, ο Τειρεσίας αρνήθηκε να συνεργαστεί, αλλά κατέληξε να παραδίδει τα βασανιστήρια στα οποία υποβλήθηκε. Είπε ότι ο ίδιος ο Οιδίποδας ήταν ο δολοφόνος. Ο Οιδίποδας δεν τον πίστευε αρχικά και τον απέπεμψε από το παλάτι. Ωστόσο, λίγο αργότερα, κατάλαβε τα πάντα και του έβγαλε τα μάτια του έξω.
Η κυρίως δράση του Τειρεσία τοποθετείται στη Θήβα, όπου υπήρχε οιωνοσκοπείο του, ενώ το μαντείο του βρισκόταν στον γειτονικό Ορχομενό. Ο Τειρεσίας ήταν ο επίσημος σύμβουλος των βασιλέων της Θήβας και διεδραμάτισε σημαντικό ρόλο στον μύθο του Λαΐου και του Οιδίποδα.
Στηριγμένος λοιπόν σε μπαστούνι από ξύλο κρανιάς, που του είχε χαρίσει κάποτε η Αθηνά, εμφανίστηκε ο Τειρεσίας στην αυλή του Οιδίποδα και του αποκάλυψε την απόφαση των θεών: "Ο λοιμός δεν θα σταματήσει παρά μόνον όταν ένας Σπαρτός θυσιαστεί για την πόλη".
Ο θάνατος του Τειρεσία, σε βαθύτατο γήρας, τοποθετείται χρονικά μετά την κατάληψη των Θηβών από τους Επιγόνους. Η «Νέκυια» της Οδύσσειας τον παρουσιάζει να συνεχίζει να ασκεί τη μαντική τέχνη ακόμα και στον Άδη, όπου πήγε να τον συμβουλευθεί ο Οδυσσέας.
Ο τάφος του Τειρεσία υποτίθεται ότι υπήρχε στο Τιλφώσσιον Όρος, κοντά στην Τιλφούσσα πηγή, ενώ στη Θήβα βρισκόταν απλώς ένα κενοτάφιό του.
Μάντης και μετά τον θάνατο
Ο θάνατος του Τειρεσία, σε βαθύτατο γήρας, τοποθετείται χρονικά μετά την κατάληψη των Θηβών από τους Επιγόνους. Όμως, ακόμη και μετά τον θάνατό του ασκούσε τη μαντική του τέχνη. Η Κίρκη συμβούλευσε τον Οδυσσέα τι να κάνει, προκειμένου να μιλήσει, ζωντανός αυτός, με τον νεκρό Τειρεσία, και εκείνος να του αποκαλύψει τον τρόπο με τον οποίο θα κατάφερνε να επιστρέψει στο σπίτι του.
Επιπλέον, ο μάντης συμβούλευσε τον Οδυσσέα σε ποιες ενέργειες έπρεπε να προβεί μετά τον φόνο των μνηστήρων, ώστε να εξευμενίσει τους θεούς: να προσφέρει θυσίες στον Ποσειδώνα σε μέρος μακριά από τη θάλασσα, εκεί όπου κανένας δεν θα αναγνώριζε το κουπί σαν κουπί, να ιδρύσει ιερό του και στη συνέχεια να γυρίσει στο παλάτι και να θυσιάσει σε όλους τους θεούς.
Πηγές: greek-language wikipedia exploringyourmind
Ο μύθος του Τειρεσία είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον λόγω της προσέγγισής του στη σεξουαλικότητα. Σχετικά με τη διόραση, μιλάμε για μια ιστορία που μιλάει επίσης για την τρανσεξουαλικότητα, τη γυναικεία ευχαρίστηση και το voyeurism, που θα ήταν στενά συνδεδεμένη με το περίφημο Οιδιπόδειο σύμπλεγμα
Ο Τειρεσίας ήταν ο σημαντικότερος σοφιστής στην ελληνική μυθολογία , εμφανιζόμενος σε διάφορα επεισόδια σε έργα γραμμένα από διαφορετικούς συγγραφείς. Η φιγούρα του χρησιμοποιήθηκε ακόμη και σε μεταγενέστερα έργα, μερικά από αυτά σύγχρονα.
Ίσως το πιο προφανές χαρακτηριστικό του Τειρεσία ήταν η τύφλωσή του. Ήταν τυφλός, και μάλιστα μπορούσε να δει το μέλλον. Έτσι οι Έλληνες είδαν την τελική έννοια της τραγωδίας . Παράδοξες καταστάσεις, χωρίς διέξοδο, στις οποίες ένα δώρο υπονοούσε πάντα τιμωρία και αντίστροφα.
Η προέλευση του μύθου του
Ο τυφλός Τειρεσίας, ο πιο φημισμένος μάντης της εποχής στην Ελλάδα, ήταν εκείνος που ζήτησε ακρόαση από τον Οιδίποδα.
Λέγεται ότι ο Τειρεσίας τυφλώθηκε από τη Αθηνά, επειδή την είδε τυχαία γυμνή την ώρα που λουζόταν, μετά όμως συγκινήθηκε τόσο από τις ικεσίες της μητέρας του Τειρεσία, ώστε απέσπασε από την αιγίδα της το φίδι Εριχθόνιο και το πρόσταξε: "Καθάρισε τα αφτιά του Τειρεσία με τη γλώσσα σου για να καταλαβαίνει τη λαλιά των προφητικών πουλιών".
Μια άλλη εκδοχή, αναφέρει ότι, ο Τειρεσίας σε ένα περίπατό του στο όρος Κυλλήνη παρακολούθησε δύο φίδια που ζευγάρωναν. Όταν τα φίδια του επιτέθηκαν εκείνος τα χτύπησε με το ραβδί του σκοτώνοντας το θηλυκό. Τότε μεταμορφώθηκε ο ίδιος σε γυναίκα και έγινε ξακουστή εταίρα. Επτά χρόνια αργότερα όμως, στο ίδιο μέρος, είδε πάλι δυο φίδια που ζευγάρωναν και επειδή αυτή τη φορά σκότωσε το αρσενικό, ξανάγινε άνδρας.
Άλλοι πάλι υποστηρίζουν ότι όταν η Αφροδίτη και οι τρεις Χάριτες - η Πασιθέα, η Καλή και η Ευφροσύνη - διαφώνησαν για το ποια από όλες ήταν η πιο όμορφη, η Αφροδίτη τον μεταμόρφωσε σε γριά. Η Καλή όμως τον πήγε στην Κρήτη όπου του χάρισε υπέροχους βοστρύχους. Μετά από μερικές ημέρες, η Ήρα άρχισε να κατηγορεί τον Δία για τις πολυάριθμες απιστίες του. Εκείνος απολογήθηκε λέγοντας ότι έτσι κι αλλιώς όταν πλαγιάζει μαζί της, αυτή απολαμβάνει περισσότερο.
Οι γυναίκες βεβαίως απολαμβάνουν πολύ περισσότερο στην ερωτική πράξη από τους άντρες, υποστήριξε.
Κουταμάρες! φώναξε η Ήρα, ξέρεις πολύ καλά ότι συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο.
Η τρανσεξουαλικότητα του Τειρεσία
Κλήθηκε λοιπόν ο Τειρεσίας, να λύσει τη διαφωνία που είχαν ο Δίας με τη σύζυγό του, την Ήρα, αφού οι δύο θεοί γνώριζαν ότι είχε υπάρξει διαδοχικά και άνδρας και γυναίκα. Το ερώτημα που του έθεσαν ήταν: «Ποιος ηδονίζεται περισσότερο κατά την ερωτική πράξη σεξ, ο άνδρας ή η γυναίκα;»
Τότε, ο Τειρεσίας απάντησε αδίστακτα: «Αν διαιρούσαμε την ηδονή σε μέρη δέκα, ένα θα έπαιρνε ο άντρας και εννιά η γυναίκα".
Η Ήρα θύμωσε τόσο πολύ με το σαρκαστικό χαμόγελο του Δία, ώστε τύφλωσε τον Τειρεσία (αυτό τουλάχιστον ισχυρίζεται για να δικαιολογήσει την τύφλωσή του η ψευδοησιόδειος Μελαμποδία). Ο Δίας τότε, για να τον αποζημιώσει, του έδωσε το χάρισμα της μαντικής και διάρκεια ζωής εφτά γενεών.
Προφητείες και καθαρμοί
Ως μάντης ο Τειρεσίας σχετίζεται με τον θεό της μαντικής Απόλλωνα αλλά και με τον Διόνυσο -ο θεός αυτός είναι και μάντης (Ευρ., Βάκχες 297). Ωστόσο, τη μαντική του ικανότητα την έχει από την Αθηνά ή από τον ίδιο τον Δία. Είναι συνδεδεμένος με τον Θηβαϊκό κύκλο, κυρίως με τους Λαβδακίδες, όπως ο Κάλχας με τον Τρωικό κύκλο και τους Ατρείδες. Στη Θήβα υπήρχε οιωνοσκοπείο του, ενώ μαντείο του βρισκόταν στον γειτονικό Ορχομενό.
1. Ο Τειρεσίας παρήγγειλε να καούν τα φίδια που ο Ηρακλής είχε πνίξει στην κούνια του, να πεταχτεί η στάχτη τους στον ποταμό και η κάμαρη να πλυθεί με αλμυρό νερό (Θεόκρ. Ειδύλλια, 24, 97-98). Θαλασσινό νερό χρησιμοποιούνταν κυρίως σε περιπτώσεις θανάτου και λοιμού, οπότε τα αποπλύματα πετιούνταν στη θάλασσα, για να μην υπάρχει περίπτωση κανείς να τα πατήσει.
2. Όταν ο Αμφιτρύωνας, ο σύζυγος της Αλκμήνης, επέστρεψε στη Θήβα, δεν βρήκε τη γυναίκα του διαχυτική απέναντί του, γιατί ακριβώς την προηγούμενη της είχε εμφανιστεί ο Δίας με τη μορφή του συζύγου της και κοιμήθηκαν μαζί. Ο Τειρεσίας του αποκάλυψε την ένωσή της με τον Δία. (Εικ. 234)
3. Κατά τον πόλεμο των Επτά επί Θήβαις, ο Τειρεσίας προφήτευσε ότι οι Θηβαίοι θα νικήσουν, αν ο Μενοικέας, ο γιος του Κρέοντα, προσφερθεί ως σφάγιο στον Άρη, όπως και έγινε.
4. Αργότερα, όταν οι Επίγονοι των Επτά εξεστράτευσαν εναντίον των Θηβών, ο Τειρεσίας συμβούλευσε τους Θηβαίους να στείλουν κήρυκα για διαπραγματεύσεις, αλλά οι ίδιοι να πάρουν γυναίκες και παιδιά και κρυφά να εγκαταλείψουν την πόλη.
5. Του αποδόθηκαν και μυθιστορηματικές προφητείες από μεταγενέστερους ποιητές, από τον Οβίδιο, λ.χ., που βάζει τη μητέρα του Νάρκισσου Λειριόπη να ρωτά τον μάντη πόσα χρόνια θα ζούσε το πανέμορφο παιδί της (Οβ., Μετ. 3.341-350). (Εικ. 1748, 1749)
Στην Αντιγόνη του Σοφοκλή με εξαιρετικό τρόπο δηλώνεται η σχέση του μάντη Τειρεσία με τον θεό της μαντικής και τοξοβόλο Απόλλωνα. Όπως ο θεός του με τα βέλη του αποδεκάτισε το στρατόπεδο των Αχαιών στην Τροία και τοξοβόλησε τα παιδιά της Νιόβης τιωρώντας την για την υπεροψία της απέναντι στη μητέρα του Λητώ, έτσι και ο Τειρεσίας, με το προσωπείο του τοξότη, αφήνει τοξεύματα-προφητείες.
Στις τραγωδίες Οιδίπους τύραννος και Αντιγόνη του Σοφοκλή με έξοχο τρόπο ο ποιητής δείχνει τον Τειρεσία να ταλαιπωρείται ως μάντης κακών και να προκαλεί την οργή του Οιδίποδα και του Κρέοντα, γιατί δεν αποκαλύπτει την αλήθεια στον πρώτο, για τις προφητείες του στον δεύτερο. Το ίδιο δυσάρεστος δείχνεται και στον Πενθέα, εγγονό του συγχορευτή του Κάδμου στα όργια του Διόνυσου, όταν ο νεαρός βασιλιάς, σαν άλλος Κρέων, ξεκινά να βασιλεύσει στη Θήβα με μιαν απαγόρευση· αρνείται ότι ο Διόνυσος είναι θεός και επιχειρεί να ελέγξει τις λατρευτικές εκδηλώσεις προς τιμήν του λοιδορώντας, φυλακίζοντας και στέλνοντας παντού κατασκόπους, ώστε να επιβάλει την τάξη, όπως εκείνος την εννοεί (Ευρ., Βάκχες). Και οι τρεις αποδίδουν τις προφητείες του Τειρεσία, καθόλου ευνοϊκές για τους ίδιους, στη φιλοχρηματία. (Εικ. 1849, 1850)
Μερικοί μύθοι του μάντη
Ο Τειρεσίας ήταν ο κύριος χαρακτήρας σε αρκετές από τις πιο σημαντικές ελληνικές ιστορίες. Πρόβλεψε ένα μαύρο μέλλον για τον Νάρκισσο. Όταν η μητέρα του Νάρκισσου τον ρώτησε για τη μοίρα του γιου της, ο τυφώνας πρόβλεψε ότι θα ζήσει για πολύ καιρό, αρκεί μην βγάλει τα μάτια του από πάνω του.
Αυτός ο ξεκάθαρος εμφανίζεται επίσης στην τραγωδία του Οιδίποδα. Αποφάσισε να τον συμβουλευτεί μετά από μια πληγή που κατέστρεψε τη Θήβα. Ο βασιλιάς συμβουλεύτηκε το Μαντείο των Δελφών και είπε ότι το κακό ήταν για τη δολοφονία του προηγούμενου βασιλιά, του Λάιου, και του επακόλουθου ακρωτηριασμού. Αν το έγκλημα δεν εξαντλείται, τότε η πανούκλα θα συνεχιστεί.
Ο Οιδίποδας δεν ήξερε ότι σκότωσε τον Λάιου , ο οποίος ήταν στην πραγματικότητα ο πατέρας του. Δεν γνώριζε επίσης ότι αργότερα παντρεύτηκε ακούσια τη μητέρα του. Έτσι, μια μέρα, έστειλε στον Τειρεσία να αποκαλύψει το όνομα του δολοφόνου του Λάιου.
Αρχικά, ο Τειρεσίας αρνήθηκε να συνεργαστεί, αλλά κατέληξε να παραδίδει τα βασανιστήρια στα οποία υποβλήθηκε. Είπε ότι ο ίδιος ο Οιδίποδας ήταν ο δολοφόνος. Ο Οιδίποδας δεν τον πίστευε αρχικά και τον απέπεμψε από το παλάτι. Ωστόσο, λίγο αργότερα, κατάλαβε τα πάντα και του έβγαλε τα μάτια του έξω.
Η κυρίως δράση του Τειρεσία τοποθετείται στη Θήβα, όπου υπήρχε οιωνοσκοπείο του, ενώ το μαντείο του βρισκόταν στον γειτονικό Ορχομενό. Ο Τειρεσίας ήταν ο επίσημος σύμβουλος των βασιλέων της Θήβας και διεδραμάτισε σημαντικό ρόλο στον μύθο του Λαΐου και του Οιδίποδα.
Στηριγμένος λοιπόν σε μπαστούνι από ξύλο κρανιάς, που του είχε χαρίσει κάποτε η Αθηνά, εμφανίστηκε ο Τειρεσίας στην αυλή του Οιδίποδα και του αποκάλυψε την απόφαση των θεών: "Ο λοιμός δεν θα σταματήσει παρά μόνον όταν ένας Σπαρτός θυσιαστεί για την πόλη".
Ο θάνατος του Τειρεσία, σε βαθύτατο γήρας, τοποθετείται χρονικά μετά την κατάληψη των Θηβών από τους Επιγόνους. Η «Νέκυια» της Οδύσσειας τον παρουσιάζει να συνεχίζει να ασκεί τη μαντική τέχνη ακόμα και στον Άδη, όπου πήγε να τον συμβουλευθεί ο Οδυσσέας.
Ο τάφος του Τειρεσία υποτίθεται ότι υπήρχε στο Τιλφώσσιον Όρος, κοντά στην Τιλφούσσα πηγή, ενώ στη Θήβα βρισκόταν απλώς ένα κενοτάφιό του.
Μάντης και μετά τον θάνατο
Ο θάνατος του Τειρεσία, σε βαθύτατο γήρας, τοποθετείται χρονικά μετά την κατάληψη των Θηβών από τους Επιγόνους. Όμως, ακόμη και μετά τον θάνατό του ασκούσε τη μαντική του τέχνη. Η Κίρκη συμβούλευσε τον Οδυσσέα τι να κάνει, προκειμένου να μιλήσει, ζωντανός αυτός, με τον νεκρό Τειρεσία, και εκείνος να του αποκαλύψει τον τρόπο με τον οποίο θα κατάφερνε να επιστρέψει στο σπίτι του.
Επιπλέον, ο μάντης συμβούλευσε τον Οδυσσέα σε ποιες ενέργειες έπρεπε να προβεί μετά τον φόνο των μνηστήρων, ώστε να εξευμενίσει τους θεούς: να προσφέρει θυσίες στον Ποσειδώνα σε μέρος μακριά από τη θάλασσα, εκεί όπου κανένας δεν θα αναγνώριζε το κουπί σαν κουπί, να ιδρύσει ιερό του και στη συνέχεια να γυρίσει στο παλάτι και να θυσιάσει σε όλους τους θεούς.
Πηγές: greek-language wikipedia exploringyourmind