"Είμαστε ελεύθεροι πολιορκημένοι στη χώρα μας"

Ο λαός θέλει πρώτα να ξεδιαλύνει το ψέμα από την αλήθεια και να επιβιώσει από τις επιθέσεις των δουλικών και αντιεπιστημονικών διαχειριστών των αγαθών του και των εξουσιών.

Το εμβληματικό μουσικό έργο του «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι» σε ποίηση Διονυσίου Σολωμού, που «κουβαλά» διαχρονικά τις αξίες της ελευθερίας και της αξιοπρέπειας, επέλεξε να παρουσιάσει ο Γιάννης Μαρκόπουλος στη μεγάλη συναυλία που θα δώσει στις 22 Μαρτίου, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.
Οι «ακριβοί» στίχοι του εθνικού μας ποιητή μελοποιήθηκαν ιδανικά από τον μεγάλο Ελληνα συνθέτη, έγιναν τραγούδι στο στόμα όλων των Ελλήνων και το έργο αυτό συνεχίζει μέχρι σήμερα, 40 ολόκληρα χρόνια μετά την πρώτη παρουσίασή του, να συγκινεί και να περνά πανανθρώπινα μηνύματα.

Ο Γιάννης Μαρκόπουλος ξεκίνησε να προσεγγίζει μουσικά τους «Ελεύθερους Πολιορκημένους» από τη δεκατία του '60. Διέκοψε για ένα χρονικό διάστημα και επανήλθε στο έργο το 1968. Στη δύσκολη για τη χώρα περίοδο της δικτατορίας έγραψε ένα μεγάλο μέρος των συνθέσεων εμπνευσμένος, σε αρκετά σημεία, από τα ιστορικά γεγονότα της εποχής όπως η εξέργερση του Πολυτεχνείου.

Το έργο πήρε την οριστική του μορφή το 1975, πρωτοπαρουσιάστηκε, την ίδια χρονιά, από τον ίδιο τον συνθέτη, στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης και κυκλοφόρησε σε δίσκο το 1977 με ερμηνευτές τον μεγάλο Νίκο Ξυλούρη, τον Λάκη Χαλκιά, τον Ηλία Κλωναρίδη και την Ειρήνη Παπά στον ρόλο της αφηγήτριας.

Από την ηχογράφηση των «Ελεύθερων Πολιορκημένων» στο στούντιο Columbia τον Μάιο του 1977.

Εχει μείνει στην ιστορία η πρώτη ζωντανή παρουσίαση των «Ελεύθερων Πολιορκημένων», το 1978, στο γήπεδο του Παναθηναϊκού, σε μια μεγαλειώδη συναυλία την οποία παρακολούθησαν 22.000 άνθρωποι.

Από τότε μέχρι σήμερα οι «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι» έχουν παρουσιαστεί σε δεκάδες πόλεις της Ελλάδας και του εξωτερικού, από την Αγγλία και την Ιρλανδία μέχρι τη Γερμανία και την Αρμενία. Στη συναυλία του Μεγάρου Μουσικής ερμηνευτές θα είναι ο Γιώργος Νταλάρας, ο Vassilikos και ο βαρύτονος Κωστής Κωνσταντάρας, ενώ τον ρόλο της αφηγήτριας θα κρατά η ηθοποιός Καρυοφυλλιά Καραμπέτη.

Επίθεση στη φιλοτιμία
«Πόσο συμβολική είναι η επιλογή του συγκεκριμένου έργου; Οι Ελληνες σήμερα είναι Ελεύθεροι Πολιορκημένοι;» ρωτάμε τον Γιάννη Μαρκόπουλο και εκείνος απαντά με νόημα: «Μήπως είμαστε όντως πολιορκημένοι από την υποτέλεια, την έλλειψη σκέψεων, την άγνωστη οργανωμένη επίθεση κάποιων στη φιλοτιμία, στην αλήθεια, στην καταπίεση της φαντασίας, στην επιβίωση των ατάλαντων, στην απαίδευτη αθωότητά μας ή απλά η χώρα διακατέχεται από αναξιοκρατία; Είμαστε "ελεύθεροι πολιορκημένοι" στη χώρα μας διότι αγαπάμε και υπολογίζουμε με θάρρος την ελευθερία της από τα δεινά που μας κύκλωσαν με τόση αγριότητα.

Με τον Νίκο Ξυλούρη κατά τη διάρκεια πρόβας.

Βιώνουμε αυτή την εξαντλητική αντίφαση. Υπάρχει κάτι το συνταρακτικά σπαρακτικό σε αυτή μας την κατάσταση, που διακατέχεται από διαρκή αγωνία. Αγωνία να έχουν ένα αύριο τα παιδιά μας, αγωνία να αντέξουμε να τα στηρίξουμε, αγωνία να φτιάξουμε τη χώρα μας όπως την ονειρευόμαστε χρόνια ολόκληρα. Γιατί να είναι τόσο δύσκολο κάτι που ζητάει μέσα του κάθε Ελληνας να αποκατασταθεί; Η σίτισή του, η υγειονομική του περίθαλψη, η διευκόλυνση της εργασίας του, η επιχειρηματική του δράση; Γιατί θα πρέπει να υπάρχει μία αλλοφροσύνη σε κάθε πτυχή της καθημερινότητάς μας και επιμονή στη μετριότητα; Είμαστε πολιορκημένοι από την αναξιοκρατία και ονειρευόμαστε την αξιοκρατία ως τη λυτρωτική μας απελευθέρωση».

Και συμπληρώνει προτρέποντάς μας να ακολουθήσουμε τον δρόμο που υποδεικνύει ο λόγος του Σολωμού: «Πιστεύω ότι είμαστε ελεύθεροι ακόμη για να συσκεφθούμε, για να συνεννοηθούμε πριν χαθεί και η τελευταία ελπίδα.

Ας αλλάξουμε λοιπόν. Τώρα ήρθε η ώρα να εμπνευστούμε από τις ζωντανές πηγές αυτής της κόγχης της γης που είναι γεμάτη δύναμη με τους αληθινούς της δημιουργούς.

Οι τρεις λέξεις του ποιητή που τις χρησιμοποιώ συχνά σαν μουσικό συλλαλητήριο είναι: "Ορκίζου σε στη στάχτη αυτή ΛΟΓΟ, ΕΡΓΟ, ΝΟΗΜΑ". Να υπάρχει λόγος, αλλά να οδηγεί και σε έργο και το έργο να έχει νόημα».

Οι αιτίες του εθνικού... κατήφορου

Ως πολίτης αυτής της χώρας και παράλληλα ως πνευματικός της άνθρωπος ο Γιάννης Μαρκόπουλος παρακολουθεί όλα όσα συμβαίνουν τα τελευταία χρόνια. Και δίνει τις δικές του εξηγήσεις για τον μεγάλο αυτό εθνικό μας... κατήφορο: «Δεν βοηθάμε τους εκλεκτούς και ταλαντούχους σε όλες τις δραστηριότητες. Είμαστε κυκλωμένοι από τη βάρβαρη συμπεριφορά εξουσιών που ταλαιπωρεί και κατακεραυνώνει τους πολίτες. Η κακοδαιμονία που μας κυκλώνει, να μη χρησιμοποιούνται κατάλληλοι άνθρωποι σε θέσεις δύναμης και προβολής της χώρας, δημιουργεί το πρόβλημα της μόνιμης κρίσης, αφού παραμερίζονται κάθε τόσο τα ζωντανά και χαρακτηριστικά στοιχεία της ελληνικής φυσιογνωμίας.

Το πρόβλημα εντοπίζεται στο ότι δεν είναι δυνατόν πλέον -τα όρια τέλειωσαν- οι άνθρωποι που διαμορφώνουν με τις δημιουργίες τους την εικόνα και την ταυτότητα του υπέροχου ελληνικού ανθρωπογεωγραφικού τοπίου με διεθνή αντανάκλαση, να εμποδίζονται στην εργασία τους και η χώρα να είναι ένα απέραντο αλώνι ένδειας παρά φύσιν. Αντίθετα οι πολιτικοί άρχοντες κάνουν ανενόχλητοι τη δουλειά τους, έχουν δικαίως βήμα και αμείβονται από την πολιτεία γι' αυτό».

Ο κόσμος θέλει έργα με νόημα
«Ελπίδα έχω στις γενιές 30άρηδων που έχουν μόρφωση και αξία»

Η ουσιαστική, η αληθινή ελευθερία είναι το ζητούμενο. Για να κατακτηθεί όμως χρειάζεται πρώτα απ' όλα θέληση και στη συνέχεια δράση, αντίδραση και έργα. «Είναι έτοιμος ο λαός μας, τη δεδομένη στιγμή, να τη διεκδικήσει αυτή την ελευθερία;» ρωτάμε τον συνθέτη για να λάβουμε από εκείνον τη συμβουλή να κοιτάξουμε όλοι πίσω και να πάρουμε παραδείγματα από δύσκολες στιγμές του ελληνικού παρελθόντος: «Ο λαός θέλει πρώτα να ξεδιαλύνει το ψέμα από την αλήθεια και να επιβιώσει από τις επιθέσεις των δουλικών και αντιεπιστημονικών διαχειριστών των αγαθών του και των εξουσιών.

Ο ελληνικός λαός έχει περάσει πολλά δεινά, δεν είναι απλές σημειώσεις στην Ιστορία. Πρέπει να θυμόμαστε ότι από την Εθνική μας Απελευθέρωση έχουμε επιβιώσει από πολέμους, έχουμε δώσει μεγάλους αγώνες, έχουν γίνει θυσίες, έχουμε βιώσει σπαραγμό. Τιμούμε τη μνήμη και την Ιστορία αν φτιάξουμε τη χώρα μας. Η χώρα μας, πηγή ζωής, πηγή συντροφιάς και ελευθερίας, πρότυπο κράτους και πολιτισμού. Μόνον έτσι θα 'μαστε ελεύθεροι να ξαναγαπηθούμε».

«Στο στόχαστρο τέχνη και πνεύμα».
Σ' όλον αυτόν τον αγώνα ο Γιάννης Μαρκόπουλος θα δηλώνει πάντα «παρών» μέσα από το σημαντικό μουσικό έργο του, γιατί, όπως χαρακτηριστικά επισημαίνει, η τέχνη αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο κάθε χώρας και ειδικά της δικής μας πατρίδας η οποία διαθέτει έναν τόσο πλούσιο και σημαντικό πολιτισμό:

«Πρώτα οι επιτιθέμενοι χτυπούν την αληθινή τέχνη και το πνεύμα, ενώ παράλληλα τοποθετούν "καρφωτούς" στην παιδεία και στα ευαίσθητα θέματα που έχουν οι αληθινοί διανοούμενοι, οι αληθινοί κυβερνώντες και οι δραστήριοι ελεύθεροι επαγγελματίες ώστε να αποκόβονται. Επειτα κατακτούν τον τόπο και τον λεηλατούν».

Στην κρίσιμη αυτή καμπή για τη χώρα ο μεγάλος μας συνθέτης επιθυμεί να στείλει ένα μήνυμα ενότητας και ελπίδας: «Καλώ όλους μας να είμαστε ενωμένοι και στην Ελλάδα και στην Ευρώπη. Ξέρετε είναι εύκολο για κάποιον να βγάζει λόγους σε έναν κόσμο εξαιρετικά ευάλωτο. Ο κόσμος είναι ευάλωτος αυτή τη στιγμή και κρέμεται από διάφορα χείλη που διακηρύττουν διαφόρων ειδών ιδέες. Ο κόσμος πρέπει να δει έργα, που να έχουν νόημα. Μεγάλη ελπίδα έχω στις γενιές 30άρηδων, 35άρηδων που έχουν μόρφωση, αξία, επιστήμη και αγαπούν τη χώρα μας σαν κέντρο ανάμεσα σε τρεις ηπείρους. Αρκεί να επιστρέψουν».